Transformatie is van alle tijden en digitalisering is sedert de jaren ’80 prominent aanwezig in ons dagelijks leven zowel privé als professioneel. Waarom dan nu al die drukte omtrent digitale transformatie?
Vandaag een nieuw fototoestel gekocht. Geen spannend nieuws. Ik had een goed zicht op wat ik nodig had. De toestellen die voldoen aan mijn eisen op een rijtje zetten, de prijs meenemen in de vergelijking en dan beslissen. Het deed me wel denken aan een vorige aankoop van een fototoestel, 25 jaar geleden. Toen stelde zich nog de vraag “analoog of digitaal?”. Je had dan immers gewone fototoestellen en digitale fototoestellen. Nu stelt die keuze zich niet meer. Digitaal is het nieuwe normaal.
Geldt dit ook voor digitale transformatie? Heeft dat woordje ‘digitaal’ nog zin? Is transformatie op zich niet voldoende? Volgens mij is daar iets voor te zeggen.
Wat maakt nu in feite dat er zoveel te doen is omtrent digitale transformatie? Is het omwille van het digitale of omwille van de transformatie? Laten we even inzoomen op beide:
Maken we ons dan druk over niets? Nee, de feiten zijn er. Het zijn turbulente tijden. Als noch ‘digitaal’, noch ‘transformatie’ de oorzaak van de turbulentie zijn, wat is dan die cruciale factor?
Het is de snelheid waarmee alles gebeurt die zowel de consument als bedrijven onder hoogspanning plaatst. En de uitdagingen zijn gekend. Hoe ga ik als individu om met de technologie die mij overspoelt, de sociale media die mijn aandacht opeisen en mijn privacy die onder druk staat. Bedrijven worstelen met snel veranderende markten, verwende consumenten en nieuwe businessmodellen.
We hoeven niet moeilijk te doen. De digitalisering zelf heeft uiteraard een grote invloed op die snelheid. Zonder het digitale zou die versnelling er niet zijn. Is dat nu een probleem? We kunnen ons toch aanpassen aan die snelheid.
Dit doet me denken aan wetenschappelijke vooruitgang. Om de zoveel tijd maakt elke wetenschap een sprong. Iemand doet nieuwe inzichten op en verruimt of wijzigt daarmee het denkkader van die bepaalde wetenschap. Het duurt natuurlijk een tijdje vooraleer dit inzicht zicht verspreidt, iedereen het erkent en zich het nieuwe denkkader eigen maakt. Er is een theorie die beweert dat de snelheid van dit proces gewoonweg het ritme van het uitsterven is. De jonge generatie wetenschappers is onmiddellijk vertrouwd met de nieuwe inzichten en neemt die als vanzelfsprekend over. De oudere generatie heeft het moeilijker om hun denkkader aan te passen. Maar met het geleidelijk uitsterven van de oudere wetenschappers, wint het nieuwe denkkader automatisch aan belang tot op het punt dat het overheersend en algemeen aanvaard wordt.
Durven we beweren dat de digitale transformatie sneller gaat dan ons menselijk ‘natuurlijk’ ritme. Ik durf besluiten van wel. Noch het digitale noch transformatie zijn iets nieuws. Maar alles gebeurt wel aan een snelheid die we voordien niet gekend hebben. Niet als individu en ook niet als onderneming zijn we aangepast aan die snelheid.
Als het te snel gaat dan zetten we toch gewoon de rem op. Of dat een goede oplossing is of niet, maakt op zich weinig uit. Waarom? Eenvoudigweg omdat de rem niet kan opgezet worden. Wetenschappelijke en technologische vooruitgang worden niet centraal beheerd en aangestuurd. Wat kan onderzocht worden, zal onderzocht worden. Wat kan uitgevonden worden, zal uitgevonden worden.
Als bijgevolg de snelheid van verandering hoger ligt dan wat ons ‘natuurlijk’ ritme is, dan zij het zo. Het enige wat we kunnen doen is er leren mee om te gaan. Zowel personen als organisaties worden uit hun comfortzone gehaald. Soms in die mate dat ze in de stresszone terecht komen. En dat zorgt voor pijn.
De pijn veroorzaakt door snelle veranderingen krijgen we niet weg met een pilletje of een andere wonderoplossing. Verzet of koppig vasthouden aan hoe het vandaag is, leidt tot problemen. Als persoon ga je er onderuit door stress, ziekte of burn-out. Als onderneming ga je de dieperik in en gaan de boeken dicht.
De realiteit onder ogen zien is de enige oplossing. Het goede nieuws is dat, als je dat goed doet, je er ook beter van wordt. Een kant-en-klaar recept is er niet. Een slimme aanpak is er wel:
Digitale transformatie zet alles op zijn kop. Maar noch het aspect ‘digitaal’, noch het aspect ‘transformatie’ zijn de oorzaak van die turbulentie. De oorzaak waarom mensen en organisaties turbulente tijden beleven is omwille van de snelheid waarmee alles gebeurt. Wie tot dat beseft komt, is in staat om met die snelheid om te gaan en deze om te buigen in zijn voordeel.
Bewust verwijs ik in dit artikel zowel naar individuen als naar organisaties. Alleen projecten omtrent digitalisering die voldoende aandacht schenken aan het menselijke aspect zijn succesvol. Je moet rekening houden met de pijn veroorzaakt door de snelheid van verandering. In het project moet er ruimte en tijd zijn om daar mee om te gaan.
Philip Vanassche.